Lịch sử Trung Quốc – Thời kỳ Tống Nguyên

Lịch sử Trung Quốc – Thời kỳ Tống Nguyên


经过了五十多年的纷争后，960年北宋建立后控制了中国大部分地区，但是燕云十六州在北方契丹族建立的辽朝手中（五代中的后晋太祖“儿皇帝”石敬瑭所献），河西走廊被党项族建立的西夏趁中原内乱占据。

Trải qua hơn 50 năm phân tranh, nhà Bắc Tống sau khi thành lập năm 960 đã thống trị phần lớn lãnh thổ Trung Quốc, nhưng 16 châu Yên Vân vẫn trong tay nhà Liêu của tộc Khiết Đan trên phía Bắc (do Thái tổ Hậu Tấn thời ngũ đại là “nhi hoàng đế” Thạch Kính Đường dâng, hành lang Hà Tây bị triều Tây Hạ của người dân tộc Đảng Hạng thừa lúc trung nguyên nội loạn chiếm mất.

宋太宗赵光义虽然曾出兵讨伐辽和西夏，但是均以失败告终，木已成舟，无可奈何，不得不向日益坐大的辽和西夏交纳岁币。北宋中后期发生了分别以王安石、司马光为首的新旧党争，增加了社会的不安。到了1125年松花江流域女真族，也就是后来的满族，建立的金国势力逐渐强大，1125年，最后金国灭辽国。金国随即开始进攻积弱的北宋，1127年（靖康元年）金国攻破北宋首都汴京（今河南开封），俘虏三千多皇族，其中包括了当时的皇帝宋钦宗和太上皇宋徽宗，因为钦宗其时的年号为靖康，史称靖康之难，北宋灭亡。同年宋钦宗的弟弟赵构在南京应天府（今河南商丘）即皇位，定都临安（今浙江杭州），史称南宋，偏安江南。
tài liệu học tiếng trung cấp tốc

Tống Thái Tông Triệu Quang Nghĩa tuy đã từng xuất quân thảo phạt Liêu và Tây Hạ, nhưng đều thất bại, ván đã đóng thuyền chẳng làm gì được hơn, buộc phải cống nạp tiền cho Liêu và Tây Hạ đang ngày càng lớn mạnh. Trung kì và hậu kì Bắc Tống còn xảy ra cuộc tranh chấp giữa hai phái mới và cũ do Vương An Thạch và Tư Mã Quang đứng đầu, làm tăng thêm bất ổn xã hội. Năm 1125, nước Kim của tộc Nữ Chân ở lưu vực sông Tùng Hoa, tức là tộc Mãn sau này ngày một lớn mạnh, cuối cùng đã tiêu diệt nước Liêu. Nước Kim sau đó đã tiến công Bắc Tống yếu ớt, năm 1127 (năm Tĩnh Khang thứ nhất) Kim công phá kinh đô Bắc Tống là Biện Kinh, bắt hơn 3000 người hoàng tộc, trong đó có vua Tống Khâm Tông và thái thượng hoàng Tống Huy Tông. Do niên hiệu của Khâm Tông là Tĩnh Khang, nên sử sách gọi là nạn Tĩnh Khang, Bắc Tống diệt vong. Cùng năm đó, em của Tống Khâm Tông là Triệu Cấu lên ngôi ở phủ Ứng Thiên, Nam Kinh (nay là Thương Khâu, Hà Nam), định đô ở Lâm An (nay là Hàng Châu, Chiết Giang), sử gọi là Nam Tống, tạm yên ổn ở Giang Nam.

此后金曾多次南征南宋，高宗多次被迫派兵（如岳飞、韩世忠，吴玠）交战。两方都未有大的突破。后来宋孝宗和宋宁宗时曾试图北伐，为金军击退。直到1234年，蒙古与南宋联合灭金。随即蒙古与南宋对抗，经历了大规模血腥战争（如襄樊之战、钓鱼城之战）。1271年忽必烈建立元朝，定都大都（今北京）。1279年，元军与南宋崖山海战，8岁的小皇帝赵昺被陆秀夫背着以身殉国惨烈地跳海而死。崖山海战以元朝的胜利告终，南宋随之灭亡。

Từ đó, nước Kim nhiều lần xuống phía nam đánh Nam Tống, Cao Tông nhiều lần buộc phải xuất binh (Nhạc Phi, Hàn Thế Trung, Ngô Giới) giao chiến, hai bên không có đột phá lớn nào. Sau đó thời Tống Hiếu Tông và Tống Ninh Tông từng thử tiến hành bắc phạt, nhưng đều bị Kim đánh lui. Đến tận năm 1234, Mông Cổ và Nam Tống hợp binh diệt nước Kim. Sau đó Mông Cổ và Nam Tống gây chiến, trải qua nhiều trận chiến đẫm máu quy mô lớn (như cuộc chiến Tương Phàn, cuộc chiến Điếu Ngư…). Năm 271, Hốt Tất Liệt thành lập nhà Nguyên, định đô ở Đại Đô (nay là Bắc Kinh). Năm 1279, quân Nguyên và quân Nam Tống hải chiến ở Nhai Sơn, hoàng đế 8 tuổi Triệu Bính được Lục Tú Phu cõng trên lưng nhảy xuống biển tuẫn tiết. Trận hải chiến Nhai Sơn kết thúc với thắng lợi của nhà Nguyên, Nam Tống diệt vong.

北宋时期中国出现印刷术和火药。当时中国经济发达，中国海上贸易十分兴盛，福建泉州一带成为繁华的港口，中国当时的经济总量占世界的一半，财政收入超过一亿两白银，首都开封和杭州人口达到100万和120万人口，相对当时佛罗伦萨和巴黎十几万人口来讲确实是十分繁华，各国商人云集，文化也极盛，出现了程颐、朱熹等理学家，提倡三从四德。与唐诗并驾齐驱的宋词，有苏轼、欧阳修、黄庭坚、李纲、辛弃疾、陈与义、陆游、文天祥等词文优秀的词人，出现了中国历史上最著名的女词人李清照，社会文化发达，出现了白蛇传、梁祝等浪漫爱情传说。

Thời Bắc Tống, Trung Quốc xuất hiện kĩ thuật in ấn và thuốc nổ. Đương thời kinh tế Trung Quốc rất phát triển, mậu dịch trên biển vô cùng hưng thịnh, vùng Phúc Kiến, Tuyền Châu trở thành cảng biển phồn vinh, tổng sản lượng kinh tế lúc đó của Trung Quốc chiếm một nửa của thế giới, thu nhập tài chính hơn 100 triệu lượng bạc, dân số thủ đô Khai Phong và Hàng Châu là 1 triệu và 1,2 triệu, so với vài trăm ngàn nhân khẩu của Florence và Paris thì quả thực là phồn hoa đô hội, thương nhân các nước đổ đến, văn hóa cũng rất phát triển, xuất hiên các nhà lí học như Trình Di, Chu Hi, đề ra “tam tòng tứ đức”. Tống từ, như Đường thi thời Đường, xuất hiện hàng loạt các tác giả như Tô Thức, Âu Dương Tu, Hoàng Đình Kiên, Lí Cương, Tân Khí Tật, Trần Dự Nghĩa, Lục Du, Văn Thiên Tường… xuất hiện nữ từ tác gia nổi tiếng nhất lịch sử Trung Quốc là Lý Thanh Chiếu, văn hóa xã hội phát triển, xuất hiện các truyền thuyết tình yêu lãng mạn như “Bạch xà truyện”, “Lương Sơn Bá Chúc Anh Đài”.

元朝建立后，一方面吸收了许多中原、汉族文化，以中原的统治机构和方式来统治人民，并大力宣扬朱熹一派的理论（即程朱理学），使得程朱理学成为元朝（以及其后朝代）的官方思想，另一方面却实行了民族等级制度，第一等是蒙古人；第二等是“色目人”，包括原西夏统治区以及来自西域、中亚等地的人口；第三等是“汉人”，包括原金统治区的汉族和契丹、女真等族人；第四等是“南人”，包括原南宋统治区的汉族和其他族人。这种民族制度导致汉族的不满，许多汉族人将元朝视为外来政权，并发动多次反抗。元朝政府除了传统的农业外，也比较重视商业。元朝首都大都十分繁华，来自世界各国的商人云集。在文化上，则出现了与唐诗、宋词并称的元曲，涌现出诸如关汉卿、马致远、王实甫等著名作曲家。

Nhà Nguyên sau khi thành lập, một mặt tiếp thu nhiều yếu tố văn hóa trung nguyên, dùng cơ chế và phương pháp thống trị của trung nguyên để thống trị nhân dân, tuyên truyền tích cực lí luận của phái Chu Hi (lí học Trình – Chu), làm lí học Trình – Chu trở thành tư tưởng chính thống của triều Nguyên (và các triều đại sau này); mặt khác thực hiện chế độ đẳng cấp dân tộc, hạng 1 là người Mông Cổ, hạng 2 là người “sắc mục” (mắt màu), bao gồm người đến từ vùng Tây Hạ ngày trước và khu vực Tây Vực, Trung Á, hạng 3 là người Hán, bao gồm người Hán, Khiết Đan, Nữ Chân… ở khu vực vốn thuộc nước Kim, hạng 4 là người Nam, bao gồm người Hán và người dân tộc khác ở khu vực thuộc Nam Tống trước kia. Chế độ phân biệt sắc tộc gây ra sự bất mãn cho dân tộc Hán, nhiều người Hán coi nhà Nguyên là chính quyền ngoại lai, phát động nhiều lần phản kháng. Chính quyền nhà Nguyên ngoài ngành nông nghiệp truyền thống ra cũng rất quan tâm đến thương nghiệp. Thủ đô nhà Nguyên là Đại Đô rất phồn vinh, thương nhân các nước đổ về nhiều. Trong lĩnh vực văn hóa, xuất hiện Nguyên khúc tương đương với Đường thi và Tống từ, xuất hiện nhiều tác giả như Quan Hán Khanh, Mã Trí Viễn, Vương Thực Phủ…

Trung tâm tiếng trung tốt tại Hà Nội